Vandaag kreeg ik een berichtje van iemand die de kamer voor "verscherpt" verhoor in Breendonk niet kan binnenwandelen zonder gepakt te worden door sterke emoties. Ook in Kamer 6 met de 3 in het duister sprekende bedden (nieuw sinds maart 2019 ) grepen de schrijfster naar de keel. Dergelijke hevige emoties zien de gidsen van Breendonk bijna dagelijks, het is ook zeer 'heavy'.
Het bericht zette me aan het denken en bracht me als bijna vanzelf bij het gruwelijke verhaal van Dirk Sevens, de man over wie bed 2 verhaalt, de man die in Zug 6 wordt binnengebracht op 5 augustus 1944 nadat hij in de "Bunker" aan een onmenselijk verhoor was onderworpen geweest.
Maar wie is Dirk Sevens? En waarom wordt hij zo gefolterd in Breendonk?
In de oorlog is Sevens substituut-procureur des Konings in Antwerpen. Hij is amper 32 jaar oud, gehuwd en vader. Hij is flamingant, maar, in tegenstelling tot sommige Vlaamse partijen, wil hij niet weten van collaboratie met de Duitse bezetter in naam van de Vlaamse zaak. Vanuit zijn positie pleegt hij verzet: hij is in de provincie Antwerpen verantwoordelijk voor Socrates, een instantie, opgericht door de Belgische regering in Londen, die financiële hulp wil bieden aan onderduikers en werkweigeraars. In de nacht van 4 op 5 augustus 1944 wordt hij, samen met zijn vrouw, thuis gearresteerd. Op het hoofdkwartier van de SIPO-SD aan de Koningin Elisabethlei wordt hij ondervraagd naar zijn verzetsactiviteiten en zwaar mishandeld. Zo zwaar zelfs, dat de SS hem naar Breendonk brengt, waar hij 'schwer krank eingeliefert' wordt. Om alle sporen uit te wissen, zal Dirk Sevens gruwelijk vermoord worden door toedoen van nog meer foltering en zware mishandelingen vanwege o.a. Untersturmführer Prauss en SS-bewaker Fernand Weiss. Op 9 augustus is hij dood; zijn lichaam wordt nooit meer teruggevonden (verborgen vanwege de verwondingen?)! Een maand later wordt Breendonk en een groot deel van België bevrijd. Na de oorlog getuigen meerdere gevangenen over het lot van Sevens. Uit de getuigenissen valt vooral op hoe toegetakeld hij wel was; "geen enkel plekje op zijn lichaam was ongeschonden" vertelt bed 2 in Kamer 6. De echtgenote van Dirk Sevens overleeft het concentratiekamp van Ravensbrück en zal na de oorlog nog in de beheerraad van het Memoriaal zetelen.
Maar waarom is er in Breendonk nog een laatste opstoot van extreem geweld in augustus 1944? Eén reden is de wraak vanwege het verlies van de oorlog; de SS liquideert nog 7 gevangenen tijdens die laatste oorlogsmaand. De zaak wordt nog verergerd in de zomer van 1944 wanneer het militair bestuur in België wordt vervangen door een burgerbestuur. Hierbij neemt de SIPO-SD de ordehandhaving in handen: de repressie tegen het verzet escaleert en neemt extreme vormen aan; vergelding door collaborateurs wordt aangemoedigd! Het hek is letterlijk van de dam, vele verzetsmensen zullen nog worden opgespoord, opgepakt en omkomen onder het geweld van de SS.
Dit verhaal van Dirk Sevens is bijna 75 jaar oud. De gruwel van de SS en de Nazi-politie wordt er nog maar eens door aangetoond. Maar zijn wij, de mens, sindsdien gestopt met het folteren van politieke tegenstanders? Van personen die zich verzetten tegen een regime? Van MENSEN? Helaas niet nee.
Wil je met Gids 53 de beruchte 'Bunker' bezoeken en het oude SS-Auffanglager beleven? Boek dan snel je wandeling.
Bronnen: NEFORS, P., Breendonk 1940-1945. De geschiedenis, Antwerpen, 2004. RODEN, D., De Duitse repressie van het verzet in de provincie Antwerpen, lezing Deurne, 18/6/2019. BOECKMANS, L. Memoires, Tessenderlo, 2018. Websites: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/drafts/jan-ouvry/75-jaar-geleden-de-laatste-deportaties-van-politieke-gevangenen/; https://bel-memorial.org/photos/SEVENS_Dirk_10848.htm
Comments